Hieronder lezen jullie onze inspraaknotitie voor de meningsvormende vergadering.
“Geachte raadsleden,
Boomwachters Groningen blijft kritisch t.a.v. de ontwikkeling van het Stadspark tot evenemententerrein. De gemeente lijkt haast te willen maken met de voorbereidingen voor het realiseren van het skatepark en de ombouw van de drafbaan tot evenemententerrein.
Geen inspraak
Voor zover wij weten is er nog geen Parkcommissie geïnstalleerd die meepraat over de plannen voor het Stadspark. Het voorbereidingsmemo en de kredietaanvraag zijn ons inziens voorbarig. Vraag: welke onafhankelijke belangengroep vertegenwoordigt de natuur en de bomen in het Stadspark? Boomwachters Groningen heeft meerdere malen haar expertise aangeboden.
Klimaatcrisis versus evenemententerrein in natuur, duurzaamheid versus 250.000 bezoekers per jaar
De gemeenteraad riep op woensdag 13 oktober jl. op initiatief van GroenLinks de klimaatnoodtoestand uit. “Het is één voor twaalf en er staan ons verschrikkelijke gebeurtenissen te wachten als we doorgaan met de uitstoot van broeikasgassen”, zei GroenLinks-raadslid Ceciel Nieuwenhout. Vraag: wat houdt het uitroepen van de klimaatnoodtoestand in voor de raad en in het bijzonder voor initiatiefnemer GroenLinks? Is het niet zo dat dezelfde raad juist bijdraagt aan een toename van deze crisis door toe te staan dat een natuurpark wordt opgeofferd voor massa-events? Welke offers wil de raad brengen c.q. welke beslissingen wil de raad terugdraaien ten faveure van de klimaatverandering?
De gemeente hoopt, wanneer Covid 19 geen roet in het eten gooit, dit jaar tenminste 250.000 bezoekers op het evenemententerrein te ontvangen. ‘Uiteraard onder de gebruikelijke voorwaarden en vergunningen en met oog voor een goede balans tussen leefbaarheid en levendigheid.’ Vraag: kan de zinsnede ‘goede balans tussen leefbaarheid en levendigheid’ geconcretiseerd worden? Wat zijn de uitgangspunten? Meten is weten.
Stadspark heeft beschermde status
Los van het feit dat het park goed bezocht wordt, heeft het college zich ook te houden aan de doelen die zijn gesteld in het coalitieakkoord ten aanzien van duurzaamheid en vergroening voor onze stad. Het Stadspark heeft de bestemming ‘groen’ en maakt onderdeel uit van de Stedelijke Ecologische Structuur, wat een beschermde status zou moeten betekenen. Iedere grootschalige activiteit in het Stadspark tast het park aan en daarmee haar natuur met biodiversiteit. Om de biodiversiteit te versterken – een uitgangspunt voor de Herijking Visie Stadspark – moet worden voorkomen dat de toch al geringe populaties flora en fauna niet verder achteruitgaan maar bij voorkeur worden geholpen.
In diverse andere gemeentes is al volop discussie over het toenemend aantal evenementen en de gevolgen daarvan voor het stedelijk groen. Zo zorgen de vele festivals in stadsparken er voor dat de bodems in de parken verder worden aangetast, waardoor de waterhuishouding voor het groen en van de stad geschaad wordt. Vraag: houdt de gemeente Groningen rekening met aantasting van de bodem wanneer bezoekers zich buiten de drafbaan begeven?
Een eerste skate event in het Stadspark – de praktijk is weerbarstig
In oktober 2021 werd een eerste Urban Event gehouden op de parkeerplaats tegenover de drafbaan. Helaas werd de volgende dag veel afval op het naastgelegen veld gesignaleerd. Ook stonk het er naar urine ondanks de aanwezige Dixies bij het event. Vraag: hoe denkt de gemeente deze vervuiling en wildplassen tegen te gaan?
Rust en natuur is schaars in de stad
Boomwachters Groningen is zeker niet tegen kleinschalige activiteiten in het park maar vindt het onbegrijpelijk dat een groen college bestaande uit GroenLinks, PvdA, D’66 en de CU, kiest voor een enorme toename van grootschalige activiteiten en evenementen in een natuurgebied. Daar komt bij dat de meeste van deze activiteiten plaatsvinden in een seizoen wanneer de natuur op haar hoogtepunt is en het park een kraamkamer is voor veel jonge, kwetsbare dieren. Wij doen daarom een dringend beroep op de raad en het college om de door velen geuite zorgen serieus te nemen. Het zou betreurenswaardig zijn als betrokken omwonenden én ‘parkbewoners’ die geen stem hebben niet gehoord worden bij zulke ingrijpende plannen in dit mooie stukje stad.”
We kunnen bijna niet geloven dat het zover is gekomen, dat we dit gesprek voeren – bomen versus zonnepanelen. Vandaag komt het onderwerp zonnepanelen versus bomen aan de orde in de gemeenteraadsvergadering. En RTVNoord heeft vandaag een verhaal gepubliceerd over een aantal inwoners van Beijum die hun hoge bomen het liefst zouden verwijderen om hun zonnepanelen zo effectief mogelijk te maken. Toch absorberen deze hoge bomen al veel CO2 en helpen ze luchtvervuiling en regenwater te filteren. Het vervangen van bestaande volwassen en gezonde bomen lijkt ons het verkeerd traject in het energietransitie. Willen we echt die entiteiten opofferen die leefgebied bieden aan vogels en insecten voor puur menselijke behoeften? En is dit zelfs effectief om zonnepanelen significant te verbeteren in een klimaat met een aantal dagen per jaar zon? We weten dat andere energiebronnen tijdens donkere dagen altijd nodig zullen zijn, zelfs bij grootschalige installatie van zonnepanelen.
Het doel van duurzame en hernieuwbare energie is om hulpbronnen te behouden, zodat bestaande groene leefgebieden kunnen worden beschermd, niet simpelweg nog een hulpbron om te winnen voor menselijke consumptie. Als het ondersteunen van zonnepanelen betekent dat we ons toch al onze kwetsbaar stadsbos vernietigen voor subsidies, dan lopen we het risico de negatieve effecten van klimaatverandering te versnellen, zoals verhoogde luchtvervuiling en de bijbehorende gezondheidsrisico’s voor de mens zoals astma en longkanker, naar de benauwende leefomgevingen zonder bomen, naar het gebrek aan eventuele vogels van een al volgens het CBS 50% reductie van vogelpopulaties in stedelijke omgevingen. Het is volkomen absurd dat we nu al volledig gezonde, volwassen bomen zien, prachtige geschenken aan onze gemeenschappen die worden verwijderd door individuen met euro’s in hun ogen en de valse belofte van groene energie in dit geval. We zijn niet tegen zonnepanelen maar nooit ten kosten van bestande of toekomsten bomen.
En hier zijn een paar voorbeelden van een gebied dat is ontworpen rond de zogenaamde hernieuwbare energie van zonnepanelen:
Deze nieuwbouw is net klaar in Haren 2021 (nu zonder bomen)Hier in Haren is deze tweestammige els zeer hoog opgekroond voor zonnepanelen (2021)
Hier zijn onze vragen gesteeld aan de gemeenteraad:
1. Heeft de gemeente onderzoek gedaan naar de LTA (levenscyclusanalyse) van zonnepanelen en in relatie tot de voorspelde schaduw veroorzaakt door boomkronen? Veroorzaakt bomen überhaupt zonnepanelen of is dat slechts een mythe?
2. Is er onderzoek gedaan naar de waarde van Groningse bomen voor de opslag van broeikasgassen, aangezien tools als iTree en de Bomenmonitor dit kunnen kwantificeren?
3. Heeft de gemeente onderzoek gedaan naar recente boomverwijdering in relatie tot het plaatsen van zonnepanelen met digitale mapping, zoals door middel van Cobra Groen’s boommonitoringanalyses?
4. Wat zou de impact zijn van de totale boombedekking (nu een laag percentage van 12%) als meer bomen verwijderd mogen worden voor zonnepanelen op basis van recente trends?
5. Wat zijn de gevolgen voor de biodiversiteit?
6. Wat zijn de gevolgen voor de waterafvoer en stormoverloop?
7. Wat zijn de gevolgen voor de kwaliteit van leven, inclusief welzijn en de bekende toename van criminaliteit in gebieden zonder bomen?
Boomwachters Groningen heeft een onafhankelijk rapport laten opstellen, door een ETT-gecertificeerd Duits boomverzorgingsbureau in juli 2021, van vier gebieden (Haren, Helpman, Selwerd, Lewenborg) waar het afgelopen jaar bomen zijn gesnoeid door particulier gecontracteerde boom bedrijven in opdracht van de gemeente.
Dit boomverzorgingsbureau concludeerde dat de beplanting en planning van sommige gebieden acceptabel waren maar anderen ontoereikend en dat op sommige plaatsen bomen zijn beheerd op een manier die schadelijk is voor hun toekomstige gezondheid en ontwikkeling, inclusief het te agressief snoeien van de belangrijkste takken die zorgen voor de juiste structuur van de kroon.
Hier in juli 2021, zijn vele levende takken verwijderd aan het Middelhorsterweg in Haren en veel hoger dan 7 meters boven de straat.
Hieronder lees je enkele van de conclusies uit dit rapport betreffende bomen in Helpman en Haren:
“Op de standplaats bevinden zich essen met een goede ontwikkelingspotentie. De bomen zijn van verschillende leeftijden. Es 1 is een jonge boom die niet vakkundig wordt onderhouden en begeleid (het eind van de stam bevindt zich op 2.6 meter hoogte). De boom is tot nu toe steeds te sterk gesnoeid. Er zijn minstens 13 plekken waar grote takken zijn weggehaald waar te nemen. Deze plekken zijn voor een deel niet overgroeid. Op enkele snoeiplekken is te zien, dat afgestorven takken zijn weggehaald. De vitaliteit van de boom is zwak. De uitgevoerde onderhoudsmaatregel draagt niet positief bij aan een goede ontwikkeling en instandhouding van de boom op deze plek.”
Hier een foto van de essen beschreven in deze report
Betreffende bomen in Lewenborg lezen we dit in het rapport:
“Enkele bomen (zie hiervoor als voorbeeld afbeeldingen 10 – 12) zijn niet deskundig en zonder duidelijk plan gesnoeid. De vitaliteit van deze bomen zal door de snoeiwerkzaamheden verder verminderen en het homogene beeld van een laan verstoren.”
Onder andere n.a.v. dit rapport hebben we de wethouder Groen en klimaatadaptatie gevraagd om een afspraak over hoe we kunnen ingrijpen in het huidige beleid voor het onderhoud van bomen. Dit beleid heeft volgens ons verschillende schadelijke gevolgen voor het lokale stadsbos:
1. Bomen worden zo krachtig gesnoeid dat ze de structuur en balans missen voor optimale stabiliteit voor henzelf en veiligheid voor de omgeving.
2. Kronen worden te zeer uitgedund en te hoog opgetrokken, waardoor ze onbruikbaar zijn voor het nestelen van vogels.
3. Kronen worden uitgehold en zo hoog opgetrokken dat de bomen tijdens kritieke hittegolfperiodes in de zomermaanden minder in staat zijn om essentiële schaduw te bieden.
4. Gebrek aan blad van over gesnoeide kronen, zorgt ervoor dat de bomen minder zuurstof produceren en minder CO2 opslaan dan bij een gezondere vollere kroon. Ze zijn daardoor minder klimaatadaptief.
5. De toekomstige levensduur van de boom wordt verkort vanwege gezondheidsproblemen door minder voedselreserves, beschadigde en rottende wortels en andere invasieve bacteriën en mogelijke ziekten door slechte genezing van overmatige snoeiwonden.
We hebben experts tot onze beschikking die gemakkelijk richtlijnen en toezicht kunnen geven voor een beter onderhoud van de resterende bomen die nog niet onomkeerbaar zijn beschadigd. We hopen dat de gemeente openstaat voor deze kritiek dat vraagt om een drastische herziening van de huidige onderhoudspraktijken.
Deze boom was als geschenk gegeven door de nieuwe gemeente Groningen aan Haren. Het is al zo zwaar gesnoied dat het bijna geen kroon over heeft. Kerklaan bomen in Haren nadat ze zwaar opgekrond waren in 2021
Omdat we veel te vertellen hebben en we boomliefhebbers graag actief op de hoogte willen houden van onze activiteiten voor bomen in Stad en Ommeland, zullen we twee maal per jaar een nieuwsbrief uitbrengen. Wil je ook uitgebreider geïnformeerd worden over onze activiteiten? Mail dan naar info@boomwachtersgroningen.nl en geef aan dat je de nieuwsbrief wilt ontvangen.
Tijdens de politieke woensdag op 22 september jl. heeft Boomwachters Groningen uitgebreid schriftelijk gereageerd op de evaluatie door de gemeente n.a.v. het rapport van de Rekenkamercommissie “Beleid dat hout snijdt’. Dit deed zij door in te gaan op verschillende onderdelen van het rapport.
Daarnaast heeft zij 3 minuten mogen inspreken tijdens de vergadering waarvan hieronder de tekst te vinden is.
Geachte aanwezigen,
Naast onze schriftelijk inspreeknotitie die u allemaal heeft ontvangen wil ik in deze drie minuten vooral ingaan op de bomenbalans. Groningen heeft de ambitie de groenste stad van Nederland te worden. Wat zij echter niet door heeft is dat zij op de één na laatste plaats staat van alle gemeenten voor wat betreft haar boomkroonbedekking. In haar evaluatie presenteert de gemeente met trots haar bomenbalansmatrix. Wij constateren echter geen balans maar onbalans. Een matrix met onjuiste informatie. • 2018 (366 kapverg, 1677 bomen en 17,579m2 ipv 349 kapverg zoals de gemeente zegt • 2019 (385 kapverg, 1983 bomen, 5894m2 houtopstand ipv 338 kapverg, 1772 bomen zoals de gemeente zegt • 2020 (435 kapverg, 1846 trees incl knotten, 13,411m2) ipv 371 kapverg, 1699 bomen zoals de gemeente zegt
Vandaag lezen we in het Dagblad van het Noorden dat de gemeente dit jaar maar 570 bomen kapt. Wij tellen dat er tot 1 september dit jaar al 953 vergunningsplichtige bomen gekapt zijn en ca. 18.000 m2 houtopstand is verwijderd! Vorig jaar was dit rond de 600. – een enorme toename dus. Verder claimt zij in datzelfde artikel dat de bomenkaart alle verleende bomenkap laat zien – maar het gaat hier alleen om de bomen die op het jaarlijks kapprogramma staan. Deze kaart mist dus de meerderheid van de gekapte bomen.
De gemeente Groningen goochelt met bomen. Maar hoeveel bomen heeft de gemeente Groningen nu eignelijk? Na de samensmelting in 2019 noteren wij een getal van 220.000 bomen: 180.000 voor Groningen (geschreven in Sterke Stammen 2014, p.22) 30.000 voor Haren 10.000 voor Ten Boer Echter nieuwe publicaties (Vitamine G) geven weer dat de gemeente momenteel 140.000 vergunningplichtige bomen heeft. Een eenvoudige rekensom laat zien dat er de afgelopen 10 jaar een boomafname heeft plaatsgevonden van 30%!! De huidige APVG-regels hebben het dus makkelijker gemaakt een boom te verwijderen. Door het ontbreken van jaarlijkse inventarisaties is dit rampzalige verlies niet gesignaleerd.
Monumentale bomen En hoeveel van deze gekapte bomen waren monumentaal, aangezien de meeste particuliere monumentale bomen nooit als zodanig worden aangemerkt en de gemeente dit tot op heden niet of nauwelijks bijhoudt in haar lijsten is dit dus onbekend.
Herplantplicht In de matrix worden boomcompensaties genoemd maar waar is te vinden waar deze compensaties plaatsvinden. Er worden kaarten van locaties verstrekt. Nog triester is dat veel van deze compensatieboompjes aan hun lot worden over gelaten d.w.z. niet regelmatig van water worden voorzien na aanplant. Als ze geluk hebben en moeder natuur werkt mee dan redden deze boompjes het. Wat is dit voor een groen beleid?
Wordt het niet tijd dat de gemeente Groningen een deugdelijke en transparante telling van haar bomenbestand maakt en gebruik gaat maken van concrete metingen zoals die van de stedelijke boombedekking door bijv Cobra Groen. Zoals we vaak hebben gezegd, kan geen beleid voor het behoud van boombedekking effectief zijn totdat de werkelijke aantallen en percentages zijn gemeten. Zullen we daarom echte stadsboomexperts uitnodigen om een nieuw, duurzaam beleid te maken door onze bomen zorgvuldig te onderhouden in plaats van ze met achterhaalde snoeimethodes te verminken waardoor ze vroegtijdig dood gaan. Laat de gemeente de noodzakelijke basismaatregelen nemen om zichzelf te updaten naar de eenentwintigste eeuw, temeer omdat we ons nu midden in een versnelde klimaatverandering bevinden?
Today after reading flagrantly false figures published by the municipality and then hearing them happily reproduced by some of the city council members, I’d like the set the record straight. Having taken the time to actually review these figures, it is abundantly clear that no-one has decided to cross-check the tables presented by the city’s green division with the records published on the official registration platform (Officielebekendmakingen.nl).
Let’s make some comparisons.
Here are the figures presented by the municipalitygiving a positive balance of 320 trees over the last two years:
(See a larger version of the municipalities document here).
Actual tree permits
Let’s start with the actual number of both permits and numbers of trees permitted in 2018-2020.
If you go to Offielebekendmakingen, you can search the permitted tree removal requests after a year has passed using the search term “verleende vergunningen” (permitted removal) for a particular year and municipality and then exclude all tree removal requests by typing “-aanvragen” (-requests). I’ve done this and then made screen shots below to indicate numbers of permits. I’ve then checked each one individually and removed all rejected tree removal requests as well as non-permit related requests.
Here are screen shots of these search results:
2019 Search2018 Search2020 Search
These are the numbers that I arrived at after looking at each one of these 1186 permitsfor treesfor 2018-2020.
When we compare the figures of trees planted claimed by the municipality with trees removed, we get a negative balance of -738:
Wooded areas not included
In short, this is not a positive balance but a negative balance. In fact several hundred more trees have been cut which don’t require permits (some of these will be detailed in a future report). Also worrisome, is that none of the wooded areas (‘houtopstanden’) which are mentioned in permits are mentioned in this balance. These areas are some of the most important for climate resources (water filtration, greenhouse gasses, cooling), for habitat, and for urban ecosystems connecting people to nature, yet our ‘green hearted’ city tree managers fail to even mention them. We’ve checked them ourselves and found that 36884 m2 of wooded areas were removed. This is almost six football fields of wooded areas in two years.
Further, what is evident when looking at individual permits is that some don’t name the numbers of trees and simply list “vellen bomen,” so we don’t always know how many trees were removed in particular permits with mistakes such as these, nor do we gain any more pertinent information about the reason for permits, the age of the tree, size, or level of vitality.
Measuring the urban tree cover of Groningen is not a distant fantasy but a simple and relatively inexpensive request from an urban tree taxonomist
The continued presumption of the inability to really measure our urban tree canopy cover or the benefits of individual trees reveals a lack of basic knowledge of the field today. In a matter of hours, we could measure every single tree in Groningen – all trees: private, municipal, in parks, by train tracks, in the UMCG. It is not difficult nor extremely expensive with methods combining different measures such as LIDAR, google earth, and remote laser sensing. We’ve asked repeatedly that the municipality do this and even invited Cobra Groen to provide a workshop to show us how easy it is. Why do they still refuse this modest investment in our future?
Actual figures are already known about Groningen’s tree cover and numbers of trees
In fact, during a workshop with Cobra Groen who has measured all the trees in the municipal proper in 2019, we learned that there are about 243,000 trees total in the municipality. We also know that our current tree cover ratio is about 12% and in the province it is about 8%. If we wanted to know how much of this cover has been lost recently, for a variety of reasons ranging from disease to the massive mobility projects (aanpak ring zuid) and building projects (de Dilgt in Haren etc), we only have to commission this information and we could view these changes over a particular time period and then project our goals into the future based on past patterns (and mistakes). In other words, we could learn from what has happened rather than continue a policy which is perpetually reactive.
Provincial tree cover ratios here – Groningen near the bottom at 8%Tree Cover ratios shown here in 2020 by Cobra Groen – 12% tree cover in Groningen
Green expertise, not green hearts The endless reassurances of the “green hearts” of our tree workers is maddening when we ourselves have had multiple conversations over the last six years with the actual tree workers on the street, many of whom cynically admit that it is the municipality’s economically driven policies or the corruption of bureaucrats which are perversely stimulating the felling of healthy mature trees or motivating overly pruned canopies (which die much younger and provide little habitat for birds etc). Such removals and pruning methods are often employed simply to harvest extra word for local biomass heating units or to offer contracts for many of the local tree worker affiliates of the city’s tree club.
We are not claiming that there are never dangerous of terminally diseased trees or that no trees ever require felling, but rather that until now, many and perhaps more than half of all trees removed are done so without proper justification and these trees could have better been left to grow further. How do we know this, because we have visited locations with tree experts before trees were cut. We have contracted independent urban tree ecologists to evaluate the pruning and tree care here in the last five years. This evidence will be forth coming in a comprehensive report.
Role of private trees for our urban forest future A significant number of the 5500 trees removed between 2018-2020 are private residential trees, of residents who simply don’t want a (large) tree any more for various reasons. These range from removing trees because they block sun for newly installed solar panels or because they drop too many leaves or because space is needed for enlarged tiled gardens or extensions of houses. The municipality generally allows all of these requests and even sometimes allows illegal tree felling on private properties to go unpenalized. We find this unacceptable and we hope that the municipality take a more proactive, knowledge based role in recognizing the necessity of private, corporate, and municipal trees comprehensively for the urban forest. If we simply ignore residential and non-municipal trees, we ignore much of our local tree cover in Groningen, a resource we can not afford to disregard in this critical period.
Momenteel maken wij bezwaar tegen de verwijdering van ca. 627 are houtopstand en tientallen bomen op het Suikerterrein voor een nieuwbouwproject dat in twee fasen zo’n 5000 woningen en diverse commerciële- en maatschappelijke voorzieningen wil realiseren. De stad richt zich recentelijk op groengebieden zoals de Dilgt in Haren, vaak cruciale verbindende ecologische zones voor het hele stadsbos zoals ook hier bij het Suikerterrein. Ook dit is een beschermde ecologische zone waar vele bijzondere vogelsoorten (geoorde fuut, grutto, de kievit, de scholekster, de kluut, tureluur), de beschermde poelkikker en vleermuizen zich huisvesten of er foerageren. Samen met andere natuurorganisaties hopen we een sterk front te vormen om deze regio te behouden voor de komende generaties dieren en Groningers. We waarschuwen de gemeente omdat zij momenteel prioriteit lijkt te geven aan bouwen zonder plan voor het behoud van kwetsbare bomen en natuur en de komende klimaatuitdagingen, zoals stijgende temperaturen en hitte-eilanden die ontstaan door uitzettend beton in de stad.
Boomwachters Groningen maakte bezwaar tegen het kappen van 99 bomen bij de Lichtboei en Stuurboordswal. Het aanvragen van een Voorlopige voorziening (VoVo) bij de rechter leidde tot een tijdelijke stopzetting van de kapwerkzaamheden, maar uiteindelijk werden alle bomen verwijderd. Dit veroorzaakte een stroom van reacties van inwoners die teleurgesteld en boos waren over het verdwijnen van belangrijke leefgebied van vogels en insecten in hun buurt. Dit plan en het idee om populieren die in de jaren zeventig zijn geplant allemaal te kappen, leidt tot een aanzienlijke vermindering van volwassen en hoge bomen in de stad Groningen. We hopen in de toekomst de gemeente ervan te overtuigen om terughoudender te zijn bij het verwijderen van bomen om zo kwetsbare biotopen te behouden voor een verminderde populatie wilde dieren.
Het geschil gaat over de voorgenomen kap van tenminste 99 bomen in de omgeving van Lichtboei en Stuurboordswal. Na het verzoek aan de rechter om de kap te laten opschorten was het even stil. Maar op [datum] is met groot materieel de kap langs de Stuurboordswal hervat. Met name de Stuurboordswal is samen met andere zones een belangrijke ecologische doorvoerader van natuur tussen diverse groengebieden binnen en buiten Lewenborg. Dit soort ecologische verbindingszones maken deel uit van de gemeentelijke ecologische structuur (GES). Bomen en overige beplanting vormen een vitaal onderdeel om de ecologische functie te waarborgen. Daarmee zijn ze echter nog niet afdoende beschermd en functioneel up to date. Dat blijkt maar weer eens. De gemeente is een collage van gemeentelijke diensten met elk een eigen taak met dito opvattingen.
Onlangs heeft de gemeente in haar verweer tegen bezwaar erover gepocht dat een ecologisch bureau was ingehuurd om voor geheel Lewenborg een ecologisch beheerplan op te stellen en zo natuurwaarden beter veilig te stellen. Dit bureau zou al heel ver gevorderd zijn, maar bij navraag bleek dat dit bureau pas volgend jaar start. De nu te kappen bomen zijn dan al voortijdig gekapt en ze zijn helaas en onbegrijpelijk feitelijk buiten de ecologische waarde en dito benadering geplaatst. De gemeentelijke afdeling Stadsbeheer die de taak heeft de stad fysiek op orde te houden kijkt met haar bomenafdeling meteen nogal beperkte bril exclusief naar bomen als aankleding. Tegen natuur, in stadse termen benoemd als onkruid en ongedierte, vecht men traditioneel al heel lang. Bomen in een straat en bomen in een ecologisch te ontwikkelen zone anders beoordelen, blijkt nog geen gemeengoed. Bovendien speelt verscholen de politieke motivatie: oudere bomen kosten wat meer aan onderhoud.
Forse aderlating voor natuur in de gemeente De voorgenomen massale kap betekent een forse aderlating voor natuur die de gemeente wil compenseren met vogel -en vleermuiskasten en jonge aanplant. Juist de oudere bomen vormen met hun verweerde stammen en takken een rijke oogst aan insecten voor bijvoorbeeld opvallende vogels als Boomklevers en Spechten. Maar ook voor een algemene bijdrage aan broodnodige biodiversiteit, waarvan instandhouding een wereldwijd afgesproken opgave is. De gemeente heeft naar buiten toe twee hoofdargumenten om al deze bomen te kappen: ze geven overlast en zijn gevaarlijk. Takbreukrisico is hierbij het sleutelbegrip. Zo simpel kan het zijn in de gemeentelijke voorstelling. Of deze argumenten hard zijn te maken moet blijken. Burgers hebben zo hun eigen ervaringen en opvattingen en dat is ook prima.
Wat wel eens vergeten wordt is dat de stedelijke ecologische structuur een belang is voor de stad als geheel en niet alleen aanwonenden aangaat. De gemeente heeft de neiging hier nog wel eens voor een te kleine en voor de gemeente overzichtelijker groep burgers partij te trekken. De Stichting Boomwachters kiest de nuance en wil een onderhoudsbeurt die veel meer de natuur en de functie van het gebied eerbiedigt. Daar heeft iedereen baat bij. Ze wil ook bereiken dat de gemeente transparanter en meer wezenlijk communicatief gaat opereren. De rechter kan daarbij helpen, zo denken we.
In opdracht van Boomwachters Groningen hebben studenten van de RuG een video gemaakt met een interview met bosecoloog en boomexpert Hans van der Lans over het kwetsbare gebied in de ecologische zone bij de begraafplaats Selwerderhof. De video laat zien in welke mate volwassen, oude bomen een rol spelen voor de biodiversiteit in het gebied. Expert Van der Lans geeft uitleg bij de verschillende delen in het gebied. De Selwerderhof is een biotoop voor duizenden dieren, insecten en vogels waaronder herten, vleermuizen, bijen en vossen. In 2020 en 2021 zijn ongeveer 100 populieren en wilgen gekapt en de komende vijf jaar worden er nog eens 100 geveld. We zijn hier fel op tegen en vinden dat de rijkheid van deze ecologische zones juist beschermd moet worden.
Boom- en bosecoloog: Hans van der Lans Interview: Marit Evers (student aan de Rijksuniversiteit Groningen) Videoproductie: Robert Decani (student aan de Rijksuniversiteit Groningen) In opdracht van Stichting Boomwachters Groningen
Interview transcription in English:
Here we are at the Selwerderhof cemetery, a beautifully verdant cemetery designed by the landscape architect Vroom. It was constructed between 1940 and 1949 with occasional short interruptions due to World War II. In 1948 the cemetery received its official name: Selwerderhof. The cemetery is characterized by its partition into different parts, not only are there several small cemeteries, such as the Islamic cemetery and the Jewish cemetery, but also at the architectural level there are different parts. For example, this is a very green section. However, more and more trees are being felled lately, and also more and more tree felling is planned. So what does this do to the area’s biodiversity? It’s time to ask biologist Hans van der Lans some questions.
Hello Hans, could you briefly introduce yourself?
Yes I would. We are now in a place that I like myself, because it’s about nature. That’s my background: forestry and forest ecology. Old trees are what’s at stake in this field, and here we are at a place in the Selwerdhof where we can find precisely those old trees, so that’s my specialty. Sometimes I go to Germany to look at old trees, or to England to look at the remnants of virgin forests, you can still find them there; we don’t have them in the Netherlands. But we are now in a place, a section of ecology within the Selwerderhof, where we can still see some old trees. The funny thing is, those old trees often have to go, because it’s neater or for safety reasons. Well, that’s horrible.
Why, what is the importance of old trees in a place like this?
An old tree automatically develops rotten spots. You might say: “Rotten spot? Well, it’s a cemetery, that’s what you get”. But with a rotten spot you get hollow spaces, which are home to bats, woodpeckers, treecreepers and things like that, and all of these you can find here. But if you take those old poplars away, it simply means that the tree stock is rejuvenated, so a number of species disappear. Of course I’m not just talking about the large eye-catching animals, but also about the insects, it’s also about the spiders, it’s also about the beetle and the beetle larvae. All of those inhabit precisely those old trees.
So it actually affects the entire biodiversity?
Yes, it affects the entire biodiversity. And that’s not the only thing, they always use big machines to cut down the trees, so there’s driving everywhere and hence everything will be flattened. I also noticed that one of the plans they have is to clean this place up again, make it neat. Well, there’s a lot of dead wood here in these old forest patches, underneath and in between the vegetation, there are really zones full of dead wood. If you clean that up just for the sake of cleanliness, then everything that’s in there, there are ants in there, there are ant nests under there, there are probably hedgehogs and weasels under there, all of that is cleaned up and made barren.
So basically you’re saying, “that cleaning up, that shouldn’t happen at all”.
The Selwerderhof is part of the urban ecological zone that’s been designated here in Groningen, and these stretches of forest of the Selwerderhof, they’re not maintained as ecological, the only things that are taken into consideration are cleanliness and safety. Ecologists should be looking at these areas, and those “tree managers” who are always thinking about how a tree has to have a certain shape and needs to be pruned and needs to be maintained, they really shouldn’t be in charge of this at all. Ecologists have to look at this, and then of course you also have to look at safety, but the primary concern should be ecology, nature. And that doesn’t apply everywhere here in the cemetery, because there are also very neat parts, where the trees are neatly lined up, where you can prune neatly. But here we are more at the back of the Selwerderhof, precisely in that ecological zone.
Well, thank you very much, perhaps we could now go to another part of the cemetery so we can look at the surroundings there as well.
Sure.
————————–
Here we are in another part of the cemetery, where as many as 40 poplars were recently cut down. New trees were planted, as you can see behind me. What are the consequences of planting new trees while cutting down the old ones?
Just now we were standing in a place where you could still see in the background the way it used to be. This area here was like that, exactly the same: a greater amount of old trees. If you look in that direction, you can see that there are a few left standing. Why these have stayed and the others are gone, I don’t know. But they did take the crowns out, probably for safety reasons. They take away these kinds of large trees and replace them with these kinds of cuttings, they are almost cuttings, they are called trees but these are things with a diameter of seven centimeters.
Yes, there’s a clear difference between such a big tree and these ones.
Yes, it takes 50 years before they get to a reasonable size, so it doesn’t really help. You can see that the entire soil has been churned up. Everything that stood here, that had come to rest here, has been destroyed. And then of course they say “it will be beautiful again”. Yes, in your lifetime it might, but in my lifetime it won’t be the same again. They have really dealt a heavy blow to this ecological zone, because that’s what it is. Of course, it is also a cemetery, and these two functions will have to go hand in hand, but this could easily have been done by pruning and working in an ecological way, and maybe pulling down a tree once in a while, or sawing out some dangerous branches occasionally. That’s possible, they have already shown that they can saw off the entire crown. This ecological approach can coexist perfectly well with the cemetery, but then you have to start looking at trees in a different way.
Which means no longer just cutting down 40 trees, but actually looking at each tree to see if there’s something wrong with it?
From what I understood they basically want to get rid of all the old poplars here. Fortunately, a few of them are still standing, next we’ll go to a place where they’re still standing. This cutting down will be phased over five years, each year dozens will be removed. We’re talking about hundreds of trees here, that’s really very serious. And there are even places where there’s no danger at all because nobody ever comes there, and these trees are also included in this big cleanup operation, because that’s what I call it.
So basically everything that happens here is in the service of human safety?
Yes, and also in the name of cleanliness, and because people want to plant beautiful young trees, because that’s also one of the reasons. Apparently there is money to rejuvenate, there is money to tidy things up a little bit, so the Dutch cleaning frenzy kicks in, which now prevails here in the cemetery.
Yes…, well, let’s walk to the last spot we’ll visit.
————
Here we are, in front of a sign that says the Selwerderhof is part of the urban ecological structure. What does that actually mean?
I think it’s been 20 years since the municipality of Groningen decided that certain areas of green space, such as parks, should form an ecological structure. That means that the plants and animals can move in between these areas, and in this way the areas form a unified structure. There are some barriers in that unity, and there were even plans for removing these barriers. That was the intention. So that means that this is the connecting zone for the bats, this is the connecting zone for the ground beetles, and for everything else in the city in terms of ecology and nature. It should go without saying then that you shouldn’t abolish this old forest and start all over again, that would be weird. This is the one and only ecology of Groningen, the only piece of land that is really reserved for nature while the rest may all be built on. There may be some trees and some rose beds and some lawns in those areas, but this right here is the real ecological structure, and we are currently standing in an important part of this structure: the Selwerderhof.
————-
Behind me there is a large area of barren land with a few newly planted trees, but it used to look like over there, where the big poplar tree stands. How long will it take before this looks the way it used to?
Well guess what, this takes 50 years. A blow of 50 years has been dealt to the development of this forest, this piece of ecological structure. Beautiful bushes have been planted in return for this, but the tufts that are here, I see a hawthorn and I see a willow, it will be a long time before they are grown. Maybe you can look over there, look, here is a somewhat older hazel. Luckily this one has remained standing, but I can only hope it stays and they don’t clear it out during the next round. But that thing, its stems are also at least 20, 25 years old, and the stump may be even older. Well, here everything is gone, really, everything including the tree stumps has been torn out of the ground. They even took out the stumps here with a big cultivator and they just left the ground completely bare. This is really a disaster for the ecological structure, and it’s a disaster for everything that has lived here. And then you shouldn’t say, because that’s what people tend to say, “but there are green areas in other places.” No, don’t talk about other places. We are already short of everything; the urban ecological structure is already a minimum, and you are going to subtract something from that minimum. It’s just not right. Groningen city council…, Groningen city council…, do something about it! Put your ecologists to work, and let the ecologists have their say, instead of the tree people.
Bij civiele geschillen over schade aan gemeentebomen laat de stad tegenwoorden de bewoners het onderling uitvechten. Het zal u niets verbazen wie er wint: degenen die de bomen beschadigen.
De beste manier om schade aan een boom tijdens de bouw tot een minimum te beperken, is door niets te doen rond, in of bovenop het wortelstelsel van een boom. Bouw daarom een stevige omheining bij de buitenste druiplijn van de boom en laat binnen dit gebied geen activiteiten toe. Activiteiten die hieronder vallen zijn onder meer
het verlagen van de helling
het toevoegen van grond
het graven van sleuven
het parkeren of bedienen van machines in het gebied
het opslaan van voorraden, grond of graafmateriaal. (Bron: Iowa State University Extension and Outreach, Urban Forestry, https://hortnews.extension.iastate.edu/faq/what-effects-will-construction-activities-have-nearby-trees)
Steeds vaker zien we in Groningen een gebrek aan zorg en kennis over het werken rond gemeentebomen. Maar ook omwonenden die het publieke groen en dus ook de ruimte onder het bladerdak van een stadsboom als persoonlijke ruimte beschouwen en het gebruiken als vuilstortplaats voor afval, bouwmaterialen, als opslagruimte voor zware machines of als parkeerplaats voor auto’s.
Boomwachters Groningen krijgt, als ze schade aan gemeentebomen, wortels en grond via de normale klachtenroute op de website van de gemeente signaleren, doorgaans geen reactie. Maar als we de betreffende ambtenaar persoonlijk mailen, krijgen we vaak binnen een paar dagen een reactie.
Volgens het beleid van de stad (APVG) moet de groenafdeling van de gemeente na een melding de situatie onderzoeken. Als het boomkroongebied van stadsbomen wordt overladen door bouwmaterialen of andere belemmeringen, waarvoor geen vergunning is afgegeven, dan moet de bewoner of andere verantwoordelijke worden gevraagd om de materialen onmiddellijk te verwijderen. Ambtenaren kunnen bij dergelijke overtredingen ook boetes opleggen. Helaas wordt bovenstaande regel nauwelijks gehandhaafd en laat de ambtenaar zijn oor vaak hangen naar de behoeften van degene die de overtreding begaat. Hierdoor ontstaat blijvende schade door zware machines of bouwmaterialen die dagen of zelfs weken onder een boom blijven staan.
Bodemverdichting Wanneer zware voorwerpen onder een boom worden geplaatst, kan de grond snel verdichten, met als gevolg dat water, voedingsstoffen en zuurstof niet worden doorgelaten kunnen worden waardoor uiteindelijk de wortels afsterven. Soms is de schade van zo’n verdichting al na maanden, maar meestal pas na jaren waarneembaar. Omdat daardoor de boom dus ook pas na vele jaren verslechtert zien bewoners niet de relatie tussen het verdichten van de bodem en de slechte conditie van het bladerdak. Elke boom-, grond-, wortel- en mycorrhiza-expert weet wel beter. Gemeenten, ook die van ons, hebben codes en best practices die vereisen dat boomstroken worden beschermd tijdens bouwprojecten en nooit mogen worden gebruikt als opslag- of stortplaats. Toch worden deze best practices zelden opgevolgd en leiden meldingen van overlast bij bomen bij de gemeente zelden tot onmiddellijke verwijdering van de zware materialen laat staan tot boetes.
Het verdichten van de grond kan binnen enkele uren plaatsvinden. In feite zouden bepaalde activiteiten nooit onder het bladerdak van een boom mogen plaatsvinden. Volgens het Oregon State Extension Urban Forestry Program mogen onderstaande zaken nooit voorkomen onder het bladerdak van een boom:
Neerzetten van bouwmaterialen of sloopafval.
Parkeren van voertuigen of apparatuur.
Opstapelen van grond, zand en/of mulch.
Graven van sleuven voor installatie of reparatie van nutsvoorzieningen, of voor installatie van irrigatiesystemen.
Veranderen van bodemkwaliteit door snijden of opvullen.
Beschadigen van wortels door sorteren, scheuren of rooien.
Bodemverdichting met materieel, voertuigen, materiaalopslag en/of voetverkeer.
Vervuilen van grond door schoonmaken van apparatuur (vooral beton) en voertuigonderhoud.
Aanleggen van ondoordringbare parkeerplaatsen, opritten en voetpaden.
Iets aan bomen bevestigen met spijkers, schroeven en/of spijkers.
Het verwonden of breken van boomstammen of takken door contact met voertuigen en zwaar materieel.
Verwonden van stammen met onkruidtrimmers en grasmaaiers.
Verwonden door brand of overmatige hitte.
(Bron: Boombescherming op bouw- en ontwikkelingslocaties: A Best Management Practices Guidebook for the Pacific Northwest, 2009, p. 4)
Hier zijn andere manieren om bodemverdichting onder een volwassen of jonge boom te voorkomen volgens de bekende BomenDoctor:
Hoe voorkom je bodemverdichting?
Rij en parkeer NIET op de wortelzone van de boom. Kijk op de schets en respecteer de totale boombeschermingszone.
Zet bouwwerken niet binnen de wortelzone van de boom (zie onderstaande totale kroonbeschermingszone) waardoor het onmogelijk wordt om met machines op deze plaats te komen. Maak voor de start van de woning duidelijke afspraken met de aannemer dat deze zone niet kan worden betreden.
Laat ook geen afval, grond, voorraad van materiaal etc. toe in deze boombeschermingszone.
Indien er toch kranen moeten passeren, kies dan voor een kraan met rupsbanden. Maar deze mogen niet manoeuvreren in de wortelzone en er moeten rijplaten gelegd worden. Dit zijn sterke platen die de druk van de machine verdelen over de grond zodat de impact op de grond lager is.
Gebruik zo weinig mogelijk machines in je tuin, ook bij de tuinaanleg. Indien dit toch nodig is, gebruik rijplaten.
(“Wat zijn de gevolgen van bodemverdichting op je bomen en planten?” 7-7-2021, geciteerd op 23-7-2-21, https://deboomdokter.be/blog/bodem /wat-zijn-de-gevolgen-van-bodemverdichting-op-je-bomen-en-planten/).
Ervaring boomschadegeschil in Haren, juli 2021 Deze week, na een maand grote stapels zware bakstenen, zandzakken, verspreid zand, potten en andere ongebruikte troep onder twee gemeentebomen te hebben gezien, bracht ondergetekende een vriendelijk bezoek aan haar buurman met een informatieve flyer over de gevaren voor bomen en grond wanneer zware materialen geplaatst worden op wortelstructuren. Ondergetekende deed ook een vriendelijk verzoek om het materiaal te verwijderen. De buurman nam de flyer in ontvangst en luisterde maar deed uiteindelijk niets en de materialen bleven nog enkele weken liggen en erger nog er kwam nog meer materiaal bij. Hierop nam ondergetekende actie en maakte de ruimte onder de boom vrij van bouwafval. Hierop reageerde de buurman met verbaal en fysiek geweld waardoor ondergetekende zich genoodzaakt voelde de politie te bellen.
The Wild Wild West of Groningen’s Urban Green Spaces
In civil disputes about damage to municipal trees, the city lets residents fight it out themselves.
Guess who wins? (spoiler alert) – aniti-tree bullies and urban green colonizers
Kristin McGee, July 23, 2021
“The best way to minimize damage to a tree during construction is to do nothing around, in, or on top of a tree’s root system. Construct a sturdy fence at least at the outer dripline of the tree and allow zero activity within this area. Prohibited activities inside the dripline of the tree include lowering the grade, adding soil, trenching, parking or operating machinery in the area, and storing supplies, soil, or excavation materials.” (Iowa State University Extension and Outreach, Urban Forestry)
Increasingly in Groningen we see a lack of care and knowledge about working around municipal trees, including by local residents who view grassy plots under a city tree’s canopy as personal space. Here tree strips are misused as a dumping ground for garbage, building materials, as storage space for heavy machinery, or as parking spaces for personal automobiles.
In the instances when we (the Boomwachters) signal this damage to municipal trees, roots and soil via the normal complaint route on the gemeente’s website, we generally get no reaction. Yet when we mail one of the tree bureaucrat’s personally, we often get a response within a few days. According to the city’s policies (APVG), the gemeente’s green division should investigate the situation and if city’s tree canopy area is deluged by building materials or other hinderances, and without a permit, a resident should be asked to immediately remove such materials. City workers can also fine such infringements. However what rather happens is that the green bureaucrat simply listens to the needs and intended plans of such a (reckless) resident and allows them to continue mistreating city trees, sometimes allowing heavy machinery or building materials to remain for days and even weeks under a tree’s canopy. This isn’t surprising since the city too often parks vehicles, equipment, and bricks on the fragile soil under a tree’s crown.
City machinery in Haren near and under tree canopies during street work, July 2021Building materials left under tree canopy for weeks during Akerk renovation, Groningen 2020
Soil compaction
When heavy items are placed under a tree, the soil can quickly compact, blocking water, nutrients, and oxygen and eventually killing the roots. Usually the damage from such compaction is not discernable for months, but rather in years and so residents and others look up at the tree and when seeing green leaves they say – “ah stop worrying – het valt mee (it is fine)”. No actually it isn’t fine as any tree, soil, root, and mycorrhizal expert will tell you. Municipalities, including our own, have codes and best practices in place which require that tree strips are protected during building projects and should never be used as storage sties or dumping grounds. Yet rarely are these best practices followed and our alerting the municipality to tree negligence cases rarely results in immediate removal or fines.
Compacting soil can happen in a matter of hours. In fact certain activities should ideally never happen under a tree’s canopy. According to the Oregon State Extension Urban Forestry Program, these things should never occur under a tree’s canopy:
• Stockpiling construction materials or demolition debris.
• Parking vehicle or equipment.
• Piling soil, sand, and/or mulch.
• Trenching for utilities installation or repair, or for irrigation system installation.
• Changing soil grade by cutting or filling.
• Damaging roots by grading, tearing, or grubbing.
• Compacting soil with equipment, vehicles, material storage, and/or foot traffic.
• Contaminating soil from washing out equipment (especially concrete) and vehicle maintenance.
• Installing impervious parking lots, driveways, and walkways.
• Attaching anything to trees using nails, screws, and/or spikes.
• Wounding or break tree trunks or branches through contact with vehicles and heavy equipment.
• Wounding trunks with string weed trimmers and lawn mowers.
• Causing injury by fire or excessive heat
(Tree Protection on Construction and Development sites: A Best Management Practices Guidebook for the Pacific Northwest, 2009, p. 4)
A tree damage dispute in Haren, July 2021
This week, after a month of seeing large stacks of heavy bricks, sand bags, disperced sand, pots and other unused junk under two municipal trees, I made a friendly visit to this neighbor with an informative flyer about the dangers for trees and soil when leaving such materials over root structures. I also made a gentle request that this material be removed. The neighbor took my little flyer and listened but eventually did nothing and the materials remained there for several more weeks.
Bricks and building materials left unmoved for weeks under tree canopies, Haren 2021Materials left for a month under tree canopy, Haren 2021
Then a week ago, a new pile of bricks and sand were dumped directly at the base of an ash tree which was recently heavily pruned by the city and thus was already recovering from the loss of part of its crown. I waited a week and then decided to remove this material myself since it was clearly unwanted as it was dumped in no particular way with piles of sand thrown out over the grass under the tree. Mid-way through, I was accosted by the owner of the house near the tree. He demanded I put his bricks back, went into my car taking out the bricks and throwing them again directly at the base of the tree (why not on his own lawn?). Throughout, he pushed me several times despite my request that he desist. I even requested that at least he move the bricks farther away from the tree trunk base. He did not.
I eventually called the police and rather than even ask me what had happened and why I had called (the neighbor was physically abusive and bullying), the police went directly to the tree bully, heard his story, took his side, and simply told me I shouldn’t have called and there was nothing they could do – it was a matter for the municipality. My explanations that a requst to the municiple’s general complaint portal received no response and after much debate, condensation, incriminating questions about where I was from, and demands for my ID, the police left and the bricks remained where they were. Although later the bully decided to make a joke of all this and place his bricks in a heart shape around the tree. If he could take time to do this, then why not just move them away from the tree to his own large property of freshly laid, yet treeless lawn (a veritible ecological deadzone).
Passive aggressive heart-shaped bricks of anti-tree bully with dead grass and sand disperced under adjacent tree
Then when conveying this story to the municipality (with digitally dated photographs), rather than request that this man remove this building materials immediately, they simply ask him what his plans are. He says he intends to leave it there for still another week, and guess what? The city worker says its fine. They city’s management has policies in place about what is allowed (this dumping of building materials is not allowed), but apparently here as a local resident (and bully), you don’t have to follow such codes, and you can do whatever you want for as long a you please, even if you severly compact the soil under city trees. This is quintesential laissez faire (non) governing with regards to urban green protection and we feel this is gross negligence on the part of the municipality.
Negligence by the cityand the encroachment of public green zones
This kind of inactivity by the city gives a clear signal to residents that they can vandalize our green spaces and trees with impunity and increasingly they do just that. Tree vandalism and illegal removals are on the rise, and increasingly they are not fined and so damage and removal of trees is allowed with no consequence for the vandalizers. As boomwachters and as concerned citizens for our urban forest, we certainly don’t deserve to be intimidated, dismissed or assaulted for simply protecting what the municipality should have already protected. We continue to insist that due diligence must be executed by the city’s green bureaucrats. But time and again, the gemeente lacks real leadership, vision, and expertise and bureacrats are more than willing to allow the demise of our urban trees for the personal use of local residents who should be happy they have these life giving, cooling, pollution filtrating, bird hosting entities in their neighborhoods. And in a municipality with one of the lowest tree cover rates in the country (12%), we can’t afford to continue colonizing urban green spaces and destroying trees through illegal felling or through root destruction with garbage and building materials. Since 2010, we have lost 30% of our urban trees, and it is in part because of declining tree health from gross long-term negligence and compaction of soil by both city workers and local residents.
The boomwachters continues to communicate with the city about these problems and is hopeful for a dramatic change in the procedures for protecting our urban forest.
If you are upset about how the city handles such complaints, please send them (info@gemeentegroningen.nl) a letter (Gemeente Groningen, postbus 30026, 9700 RM Groningen) or respond on their website (https://gemeente.groningen.nl/vraag-stellen) and feel free to cc the boomwachters at info@boomwachtersgroningen.nl.
Sources and further information:
Poster – Werken Rond Bomen: https://www.treevision.nl/files/Media/PDF%20bestanden/bomenposter-pdf.pdf
“Wat zijn de gevolgen van bodemverdichting op je bomen en planten? De Boomdokter.” 2021. https://deboomdokter.be/blog/bodem/wat-zijn-de-gevolgen-van-bodemverdichting-op-je-bomen-en-planten/