Parkrenovatie (ahum… parkvernietiging) in Hoogezand en overal in de Provincie Groningen

Kristin McGee

22 september 2019

De renovatie van veel parken in de provincie Groningen heeft de laatste jaren voor veel klachten en onrust gezorgd, omdat omwonenden hun gekoesterde parken getransformeerd zien worden tot open ruimtes met minder en minder volwassen bomen, en waar zelfs veel ondergroei en struiken grondig verwijderd worden. Een recent voorbeeld is het Stadspark in Groningen, waar een renovatie gaande is, waarbij tientallen grote bomen gekapt zijn of op de kaplijst staan. In het Hoorsemeergebied zijn ook nog eens tientallen, zo niet honderden grote bomen, sommige monumentaal, gekapt voor renovatie nabij het Hampshire Hotel. In Haren zijn in het Hendrik de Vries Plantsoen de afgelopen drie jaar ongeveer de helft van de volwassen bomen gerooid, samen met een groot deel van de ondergroei en planten. De opgegeven redenen voor dergelijke kaalkap zijn altijd hetzelfde: veiligheid, achterstallig onderhoud en de behoefte een zichtlijn te creëren. Alsof het nodig is dwars door een park heen te kunnen kijken in tijden van klimaatverandering, hitte-eilanden, verminderde biodiversiteit en vervuiling in de vorm van CO2- en stikstofuitstoot. Deze parken vervullen een vitale rol in de vastlegging van deze vervuiling en zijn een biotoop voor dieren en vogels. Kortom, ze dragen bij aan de gezondheid van het milieu, de samenleving en het individu, en zijn als recreatiegebied ook zeer geliefd.

Kap van 86 Bomen in het Oosterpark in Hoogezand

In mei van 2019 hebben de gemeentes Midden-Groningen in Hoogezand de vergunning aangekondigd voor het kappen van 86 bomen in het gekoesterde Oosterpark in Hoogezand. In plaats van de omwonenden te informeren met een brief, is de procedure tegenwoordig een buurtcomité aan te wijzen, welke als contactpunt voor de gemeente fungeert. Dit betekent het aanwezen van leden, veelal leden van de regerende politieke partij, en behartigen dus niet de belangen van de omwonenden, maar zijn meer een soort spreekbuis voor de gemeente. In het geval van dit park wisten de omwonenden niets van de plannen voor het kappen van de 86 bomen, en was het te laat een bezwaar in te dienen. Sindsdien zijn tientallen van de volwassen bomen gekapt en is veel van de ondergroei verwijderd. Zoals gebruikelijk worden dezelfde smoesjes van veiligheid, zieke bomen en achterstallig onderhoud gebruikt.

Het zijn zorgelijke tijden waarin onze lokale overheden hetgeen ons lichamelijk en geestelijk gezond houdt, vervangt met open grasvelden en een paar overgebleven bomen. Dit staat lijnrecht tegenover wat we mogen verwachten van de volksvertegenwoordiging in tijden van klimaatcrisis en achteruitgang van biodiversiteit.

Zie hieronder voor een aantal brieven geschreven door inwoners van Hoogezand, met verzoek tot het staken van de kap. Deze brieven beschrijven terecht hoe de gemeente faalt in haar taak de over tientallen jaren gevormde diversiteit en statigheid van het park te beschermen en respecteren. Wij staan solidair met de schrijvers van deze brieven en eisen dat onze volksvertegenwoordiging in plaats van kortzichtig en destructief denkt, een toekomstvisie aanneemt en onze statige bomen en parken, en daarmee het woon- en leefplezier in een druk stedelijk gebied, beschermt.

Bezwaar brief van een bewonner en plantenecoloog

Geachte burgemeester A. Hoogendoorn,

Geachte leden van de buurtcommissie,

Geachte mijnheer G. Kievitsbosch,

Hierbij wil ik reageren op grootschalige veranderingen in het kader van het Herstelplan Oosterpark.

Ik ken het park vanaf 2000 en heb er de afgelopen jaren bijna dagelijks doorgelopen. Ik heb het park altijd gewaardeerd vanwege de bijzondere aanplant. Enerzijds is de inrichting gebaseerd op een enigszins afgesloten rand, en dichte bospercelen op onder andere de hoeken waardoorheen de paden lopen die toegang geven tot de meer open binnenruimte. Daarmee zijn de volwassen bomen en struiken karakteristiek voor dit park. Anderzijds wil ik opmerken dat er veel bijzondere bomen, struiken en kruidachtigen planten in het park aanwezig zijn (of waren). Ik wil enkele voorbeelden noemen: de Ginkgo biloba, waarvan zowel mannelijke als vrouwelijke bomen aangeplant zijn waardoor ook vruchtzetting kan plaatsvinden (ik ken die bijzondere combinatie ook van de Hortus in Leiden), de Moerascipressen (Taxodium distichum) die een indrukwekkend formaat hebben en bijzondere luchtwortels ontwikkeld hebben, de Diervilla sesilifoliadie een bijzondere vertegenwoordiger is van een familie die wereldwijd maar 2-3 soorten kent, en de Amberboom (Liquidamber styraciflua) die bijzonder is vanwege het economisch gebruik. Naast leeftijd is ook de groeivorm van groot belang. De aanplant van deze bomen is mijns inziens uniek, met veel oog voor vorm en variatie. Hoogezand zou heel trots moeten zijn op een dergelijk park met een bijzondere combinatie van volwassen bomen.

We moeten ons verder realiseren dat planten verdwijnen en andere planten hun intrede doen. In een bos kan ik me voorstellen dat selectieve kap plaatsvindt van exoten. In een park zijn andere maatstaven van toepassing en is er juist plaats voor exoten. Bovendien is het de vraag wat als maatstaf gebruikt wordt. In het park komen bomen voor die in verschillende periodes in ons land zijn gearriveerd en ingeburgerd. Dat is geen enkel probleem. Hoe verder terug in de tijd, hoe minder soorten we dan zouden moeten accepteren (en zou Den en Berk overblijven).

Ik ben geen deskundige op het gebied van plantenziektes (ik ben als plantenecoloog opgeleid), maar betwijfel of er sprake is van grootschalige ziektes. We moeten bovendien bedenken dat bomen voor een groot deel uit dood hout bestaan (we noemen dat kernhout) en dat het geen probleem is als dit deel van de boom (deels) wegrot. Weliswaar wordt daarmee de opslag wat gereduceerd, maar de stevigheid en vitaliteit van deze bomen is prima (een holle pijp is steviger dan een massieve). De natuur is gebaat bij samenleven van planten en dieren. Dood hout is daarbij van grote waarde. Ik kan me voorstellen dat men in een park daar gereserveerd over denkt, maar een enkele liggende dode boom of enkele dode takken vervullen een belangrijke rol bij voeding en voortplanting van dieren. Zo heb ik regelmatig de Grote bonte specht in het park gezien en gehoord. Maar deze vogel heeft wel hout nodig dat dood is.

Het argument dat bomen niet bij het (oorspronkelijke) plan horen, dan wel niet inheems zijn, is discutabel. Uiteraard kun je planten verwijderen omdat ze in een latere fase van de ontwikkeling van het park zijn toegevoegd, maar we moeten heel zuinig zijn op volwassen bomen. Het is inmiddels duidelijk dat het klimaat aan het veranderen is en dat we ons oprecht grote zorgen moeten maken over onze toekomst. Bij de pogingen om de concentratie CO₂ niet verder te laten stijgen wordt veel waarde gehecht aan het behoud van bomen en bossen. Helaas ontbreekt vaak de kennis over de natuur en is de betrokkenheid beperkt waardoor waardevolle natuur dagelijks verloren gaat. We zijn het aan onze kinderen verplicht zorg te dragen voor onze toekomst. Het koesteren van een mooi en bijzonder park is in dat kader een waardevolle bijdrage waar we zelf verantwoordelijkheid voor kunnen nemen.

Namens mezelf en bezorgde buurtgenoten zou ik willen vragen om alle bomen en struiken die nog niet gekapt zijn, te behouden.

Ik ben graag bereid een mondelinge toelichting te geven wanneer daar behoefte aan is.

Met vriendelijke groet,

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

Tweede bezwaar brief door Hoogezand wijk bewoner Anit Pluimert

Geacht buurtcomité,

Met veel genoegen loop ik al 45 jaar rond in het monumentale Oosterpark.  Door bezuinigingen van de laatste jaren is het park zichtbaar slecht onderhouden. In het verleden werd onderhoudt door de gemeentelijke plantsoenendienst gedaan, mensen die trots waren op hun werk. Er bloeiden altijd rijkelijk bloemen in het bijzonder de prachtige Rododendrons. Ongeveer 2 jaar geleden werd tot mijn schrik een groot deel rigoureus met de grond gelijk gemaakt of weggehaald. Ze stonden hier al vanaf het begin en waren absoluut niet ziek. Bij navraag aan buurtbewoners hoorde ik over de buurtcommissie.  Bewoners wilden meer doorkijk, want wel zo veilig en je kan dan tenminste de overkant zien. Dat daar monumentale bomen en struiken voor moeten sneuvelen en ik ben zeker niet de enige omwonende, vind ik hartverscheurend.  Indertijd kon ik er verder geen informatie over vinden en was mij uw website niet bekend.

Bij terugkomst van vakantie deze zomer zag ik tot mijn grote schrik dat zo’n beetje het hele park kaal gemaakt wordt. Op de site, die ik doorkreeg na de gemeente gebeld te hebben, zie ik het “herstelplan” van de gemeente in samenwerking met de buurtcommissie Oosterpark. Als randbewoner was ik hier graag eerder van op de hoogte gebracht.

De 4 grote moerascipressen (omvang 3 tot 3.40 meter) staan er al vanaf 1932. Deze zijn zeer beeldbepalend en kunnen zeer oud (1000 tot 2000 jaar) worden. Volgens het plan moeten hiervan 3 stuks worden gekapt maar volgens mij zien ze er gezond uit.

Denkend aan “verbeter de wereld begin bij jezelf”, bijensterfte, verontrustende achteruitgang insecten- en vogelstand, bomenkap (actueel kappen en brandende amazonegebied), maak ik me oprecht heel bezorgd. Met onze vinger beschuldigend wijzend naar Brazilië geven wij blijk van onze hypocrisie. 

Bomen zijn de filters van ons vervuilende systeem, ze houden fijnstof vast afkomstig van allerhande uitstootgassen. De opname van fijnstof en gasvormige luchtveromtreiniging is in sterke mate afhankelijk van het totaal aanwezige bladoppervlak. Bomen met naalden (o.a.cipressen, coniferen) zijn bij uitstek geschikt voor het wegvangen van fijnstof. Bomen filteren koolstofdioxide uit de lucht, zetten deze vast in het hout en geven zuurstof vrij.

De bladeren houden bij regen een deel van het water vast en verdampen dit na de regenbui waardoor er minder snel wateroverlast optreedt. Het wortelgestel houdt de bovenste grondlaag bijeen en zorgt voor een grote wateropname zodat er geen irrigatie optreedt. 

Bomen houden met hun bladerdek het directe zonlicht tegen zodat overtollige verdamping en uitdroging van de bodem voorkomen worden. Bomen creëren een rustgevende sfeer en hebben een grote esthetische waarde. Bomen zorgen voor een enorme biodiversiteit en geven beschutting en voedsel aan heel wat dieren. Vogels bouwen er hun nest, insecten leven van de bladeren of het hout. De specht, een beschermde vogel , huist in de te kappen bomen .

Gezien de bovengeschetste functies van bomen zou zelfs het vervangen ervan door jonge (kleine) exemplaren voor elke gekapte boom alle functies niet kunnen compenseren. In dit geval worden er 60 gekapt en 18 vervangen.

Vorig najaar zijn in de Zuiderlaan vele grote gezonde esdoorns (waaronder zeldzame rode platanen) gekapt.  Dit volgens de Gemeente in verband met de “veiligheid”(?).  Een groot deel van de hierin gehuisde vogels is hoogst waarschijnlijk naar bomen in  het Oosterpark gemigreerd. Uit de informatie op u website maak ik op dat ook gevreesd moet worden voor het behoud van de bomen aan het oostelijk deel van de Zuiderlaan, er is namelijk achterstand onderhoud geconstateerd. Is het niet mogelijk dit door middel van snoeibeurten, kap te voorkomen?

Vogelstand dramatisch achteruit

Het gaat nog steeds bergafwaarts met de vogels in Europa en ook in Nederland. Op 20 mei 2015 werd door de Europese Commissie een grootschalig onderzoek gepresenteerd waaruit blijkt dat maar liefst één op de drie vogelsoorten in Europa wordt bedreigd. De belangrijkste oorzaken zijn de intensieve landbouw en de aantasting van natuurlijke leefgebieden. Het rapport is verschenen onder de titel ‘State of nature in the EU’ en is het omvangrijkste onderzoek naar de flora en fauna dat ooit in Europa is gehouden. Nederland vormt helaas geen uitzondering op dit slechte bericht, ook hier is het ondanks de Vogel- en Habitatrichtlijn de bescherming van vogelsoorten nog steeds niet succesvol.

Bron : State of Nature in the EU:Results from reporting under the nature directives 2007–2012 (onderzoek naar achteruitgang van insecten in Nederland)

Ik maak me samen met velen zeer bezorgd over wat er staat te gebeuren met onze mooie historische wijk. Hoe kan ik deze omvangrijke bomenkap uitleggen aan mijn kinderen en hun opvolgende  generatiegenoten. De kap heeft nameliijk een groot impact op het  het milieu (o.a.filtering,insecten- en vogelstand) en dus vervolgens ook op hun bestaan.  De longen  van de aarde staan in brand en Hoogezand  kapt vele  bomen. 

Gezien het voorgaande zou ik u met klem willen verzoeken de bomenkap te herzien.

Met vriendelijke groet,

Anit Pluimert

Andere Bronnen

• 

• 

Conflicterende belangen vragen om een goede afweging.

vrijdag 13 juli 2012 18:00